foto: © Bastiaan Heus - Amsterdamse Waterleiding Duinen
Bastiaan Heus (42) is al zeventien jaar sportfotograaf. Ongepland trad hij in de voetsporen van zijn vader, sportfotograaf Hans Heus. Voor dit boek selecteerde hij zijn 101 mooiste hardloopfoto’s. Het zijn foto’s die wat hem betreft samen het hardlopen in de Lage Landen verbeelden. Van toppers tot bezemwagens, door duinen, polders en bossen. Ter inspiratie voor iedereen.
De selectie
‘Voor Runner’s World fotografeer ik veel loopwedstrijden. Dat is heerlijk. Het geeft mij een alibi om mensen te fotograferen. Als ik op straat zomaar iemand op de foto zet, krijg ik daar vragen over. Tijdens een hardloopwedstrijd niet. Soms loop ik zelfs een stukje met mensen mee. Dan kijken ze wel even verbaasd, maar ze vinden het altijd leuk gefotografeerd te worden omdat ze allemaal trots zijn op wat ze doen.Ter voorbereiding op dit boek heb ik mijn 200 mooiste hardloopfoto’s geselecteerd. Fraaie beelden, foto’s die verrassen, platen waar je iets langer naar moet kijken. Ik heb ze op de vloer van mijn woonkamer uitgespreid, waardoor mijn zevenjarige zoon een week niet kon spelen. Toen ben ik combinaties gaan zoeken, foto’s die elkaar versterken.
Ik dacht dat ik om de beste te worden ook het hardst moest trainen van iedereen
Ik koos bijvoorbeeld dat beeld van die man met startnummer 1. Startnummer 1… normaal verwacht je daar Usain Bolt mee of zo. Maar nee, deze man had hem en hij poseert er trots mee. En dan had hij ook nog zo’n klassieke hoofdband om gedaan. Net als zijn vriend naast hem. Van zo’n plaatje word ik helemaal blij. Voor ernaast vond ik een mooie foto van twee kleine, fanatieke jongetjes die samen een wedstrijd lopen in shirts met toevallig precies dezelfde kleuren als die van de oudere hoofdbandmannen. Dan wordt één en één wat mij betreft drie.
Er zijn fotoboeken over voetballen en over wielrennen, maar niet over hardlopen. Terwijl hardloopwedstijden groeien en steeds meer mensen gaan lopen. Daarom dacht ik: de tijd is rijp voor een fotoboek over hardlopers. Met daarin niet alleen mooi uitgelichte toppers, maar ook de vrouw die voor de bezemwagen loopt, of de oudere, of die iets te zware loper - zodat het boek iedereen inspireert om te beginnen. Want als die mevrouw of meneer op de foto het doet, waarom zou jij het dan niet kunnen?’
Zelf loper
‘In 1991 werd ik op mijn zeventiende Nederlands Jeugd Kampioen op de 1500 meter outdoor. Twee jaar later werd ik Nederlands Jeugd Kampioen op de 800 meter indoor. Ik wilde topsporter worden en droomde van de Olympische Spelen. Ik dacht dat ik om de beste te worden ook het hardst moest trainen van iedereen. Trainers waarschuwden me, zeiden me soms ook rustig aan te doen, maar ik was eigenwijs.
Ik geloof dat het helpt dat ik dat verlangen zelf ook heb gekend
Ik trainde zo hard dat ik last kreeg van allerlei blessures. Daardoor heb ik als senior nooit bijzonder goed meer kunnen lopen. Uiteindelijk moest ik stoppen omdat ik te veel last had van mijn achillespees. Toen had ik het ook wel even gehad met de loopsport.
Zes jaar geleden heb ik me aan mijn achillespees laten opereren. Nu loop ik weer een paar keer per week. Rustig aan. Niet meer zoals vroeger. Als ik op maandagochtend – wanneer half Nederland in de file staat – bij mij achter door de Kennemerduinen loop, voel ik me de koning te rijk. Dan kom ik alleen wat Schotse hooglanders, twee konijnen en een vos tegen en geniet.Nu fotografeer ik regelmatig mensen die naar de Olympische Spelen willen, zoals Dafne Schippers in 2011. Ik geloof dat het helpt dat ik dat verlangen zelf ook heb gekend. Dat ik sporters daardoor begrijp en dat zij dat ook aanvoelen.’
Fotograaf
‘Mijn vader was sportfotograaf. Als zesjarig mannetje zat ik al met mijn eigen camera naast hem achter het doel om voetbalwedstrijden te fotograferen. Toch wilde ik geen sportfotograaf worden, zoals hij. Ik wilde zelf bewegen. Ik ging naar het CIOS om opgeleid te worden tot sportinstructeur en vond daarna een baan bij het Health Centre van een Holiday Inn, en als looptrainer.
Soms nam ik een klusje van mijn vader over. Dan werd er vaak zo enthousiast op mijn foto’s gereageerd dat het me prikkelde een stageplaats als fotograaf bij Het Parool te accepteren. Al snel kon ik zoveel voor die krant schieten dat ik in 1999 ontslag nam bij het Holiday Inn. In 2000 fotografeerde ik voor Het Parool het EK voetbal in Nederland en België. Zat ik gewoon bij de finale. Als ik een stadion in liep, voelde ik iets als wedstrijdspanning. Dan wist ik: de komende anderhalf uur moet het gebeuren, mag ik niet verslappen.
Als ik een topsporter moet portretteren, bedenk ik van tevoren al wat ik wil
Ook ik moest een prestatie leveren. Na afloop van het EK stuurde Matthijs van Nieuwkerk – toen hoofdredacteur van Het Parool – me een bos bloemen met op het kaartje: “Bedankt voor een geweldig EK”. Datzelfde jaar werd een aantal van mijn foto’s op een expositie in Naarden met werk van negen andere jonge, talentvolle fotografen tentoongesteld. Dat was de vliegende start van mijn carrière.’
IJtunnel
Als fotograaf is het belangrijk dat je fotomomenten ziet. Een ander zou misschien voorbij de drie in dekens gewikkelde volwassen mannen zijn gelopen, maar ik pak meteen mijn telelens. Ik wil die mannen met zo min mogelijk achtergrond vastleggen, wachtend in de kou op hun loopmaatjes die blijkbaar nog niet binnen zijn. Van zo’n beeld word ik echt vrolijk.
Bij andere foto’s is het weer belangrijk dat je technisch alles goed doet. Zoals bij die foto in de IJtunnel. Ik stond met een groep andere fotografen in een open bak van een auto. Eerst moest ik daarin natuurlijk een goed plekje veroveren. Verder moest ik rekening houden met het stoppen en optrekken van die auto. Als hij over een heuveltje reed, vloog ik een meter de lucht in - en ondertussen moest ik de goede lens pakken en de juiste belichting kiezen. Bij deze foto hadden auto en lopers dezelfde snelheid. Ik heb gekozen voor een lange sluitertijd, zodat je de beweging in armen en benen ziet, maar de gezichten wel redelijk scherp hebt. Daarbij is het mooi dat je nog net het begin van de tunnel ziet en dat de lijnen van de weg de beweging accentueren.’
Voorbereiding
‘Mijn truc? Een goede voorbereiding. Als ik een topsporter moet portretteren, bedenk ik van tevoren al wat ik wil. Omdat ik het CIOS heb gedaan, kan ik eenmaal bij de sporter duidelijke instructies geven over houding of beweging. Je moet niet binnenkomen en vragen: “Wat zullen we eens doen?”.
Bij wedstrijden kijk ik tevoren op Google Maps en kies ik plekken uit waarvan ik denk dat er mooie foto’s te maken zijn. Soms ga ik zelfs al eerder het parcours bekijken. Of ik vraag aan de organisatie of ik achterop een motor mag. Eenmaal achterop wijs ik de motorrijder op de plekken die ik in mijn hoofd heb, zoals bijvoorbeeld een bevoorradingsplek.’
Mudmasters
‘Een vriend tipte mij toen de Mud Masters in 2012 voor het eerst naar Nederland kwam. Ik belde Runner’s World met de vraag of het ze iets leek. Ze wilden er wel één foto van. Op de dag van de wedstrijd hoorde ik zodra ik wakker werd dat het goot. Zuchtend dacht ik aan mijn apparatuur. Maar goed, ik had het afgesproken, dus ik ging. Eenmaal daar zag ik meteen mensen onderuit gaan in de modder en helemaal besmeurd weer opstaan en ik dacht: dit is fantastisch.
Als fotograaf is het belangrijk dat je fotomomenten ziet
De hele dag heb ik gefotografeerd tot ik blaren op mijn voeten had. Uiteindelijk leverde ik niet één, maar twintig foto’s in. In zwart-wit. Een hele serie daarvan hebben ze uiteindelijk groots gebracht.
Ik heb de Mud Masters-foto’s ingestuurd in de categorie Zilveren Camera Sport Series. Mijn serie werd genomineerd. Net als een serie over olympische turners en een serie over Ranomi Kromowidjojo die in 2012 goud had gewonnen op de Olympische Spelen in Londen. Ik verwachtte er niets van naast die olympische series, dus toen bekend werd dat ik gewonnen had, dacht ik: nee! Dat was ontzettend mooi. En extra bijzonder omdat mijn vader, die in Frankrijk woont, erbij was.’
Trots
‘Ik houd van emotie in foto’s. Zoals dat beeld van die stralende man die een selfie maakt met naast zijn hoofd de medaille die hij overduidelijk net heeft gekregen. De trots die daarvan af straalt. Hij lijkt eigenlijk nog blijer dan de kinderen op de foto naast hem die enthousiast van start gaan. Of die moeder die bijna bij de finish is. Haar man loopt achter haar om te filmen hoe zij over de eindstreep zal gaan. Haar dochter is over het hek gesprongen om de laatste meters mee te lopen. Prachtig. Als ik dat soort mensen fotografeer, voel ik met ze mee.’
Bekijk ook de foto's van Bastiaan Heus op Fotogalerie.nl, waarin ook foto's uit het boek te zien zijn.
Tekst: Esther Wittenberg
