Maak jij ook wel eens een selfie? We zijn misschien een door selfies geobsedeerde cultuur, maar dat is niet per se een slechte zaak. Zelfportretten hebben een lange geschiedenis als onderdeel van de reis van zelfontdekking van een kunstenaar. Ze geven ons ook een manier om nieuwe technieken uit te proberen, te falen in privacy, te leren, te groeien en ons aan te passen als fotografen. Je kunt er bovendien mee in kaart te brengen hoe we fysiek veranderen in de loop van de tijd. Hieronder enkele aandachtspunten en tips die van belang zijn bij het maken van een goed zelfportret.
De juiste apparatuur
Om aan de slag te kunnen gaan met zelfportretten is vrijwel elke camera geschikt, maar als je van plan bent regelmatig te gaan fotograferen, overweeg dan om een DSLR- of systeemcamera aan te schaffen. Deze bieden meer veelzijdigheid en aanpassingsopties dan een point-and-shoot-camera doordat je lenzen kunt wisselen. Hierdoor zijn verschillende brandpuntsafstanden mogelijk, en heb je controle over elk aspect van je foto, inclusief de sluitertijd, het diafragma en de bestandsindelingen.
Het is raadzaam om een camera te kopen die je op een statief kunt monteren. Met een statief kun je de camera neerzetten en weglopen zonder dat je de instellingen of scherpstelling hoeft te resetten. Ook kun je in het beeld gaan staan zonder dat de camera op een meubel hoeft te steunen of dat je hem vast moet houden. Dit zal de opties voor de compositie vergroten: je kunt zo op elke plek je zelfportret fotograferen. Bovendien kun je met statieven opnamen maken in situaties met weinig licht zonder lelijke onscherpte veroorzaakt door trillende handen bij lange sluitertijden.
Gebruik tenslotte een externe camera trigger. Met deze kleine afstandsbediening kan de sluiter op afstand worden ingedrukt. In plaats van tien seconden vertraging op de camera in te stellen, en dan snel naar je plek te rennen en hopen dat je op tijd in positie bent, kun je hiermee rustig in de juiste houding gaan staan en vervolgens op de sluiter drukken. De afstandsbedieningen zijn vaak klein genoeg om in de palm van je hand te houden, dus gemakkelijk te verbergen en meestal niet duur, soms minder dan 10 euro.
Als jouw camera geen externe bediening ondersteunt, moet je vertrouwen op de zelfontspanner en je behendigheid. Of je kunt de opname met het statief maken en alles goed voorbereiden en aan een vriend vragen om op de ontspanknop te drukken.
Je doel bepalen
Belangrijk is het te weten wat je echt probeert over te brengen. Zelfportretten gaan over de stukjes van onszelf die samen een beeld vormen van onze fysieke vorm. Vraag jezelf af waarom je geïnteresseerd bent in zelfportretten. Is het een manier om nieuwe technieken te leren? Zorg ervoor dat je je motivatie kent voordat je besluit zelf te gaan fotograferen in plaats van dit te laten doen door een professionele fotograaf.
Je intentie zou je portret meer moeten vormgeven dan je vaardigheden of je uitrusting. De antwoorden hierop zullen leidend zijn bij de uitsnede, de pose en het nabewerken. Wanneer een onbekende techniek wordt uitgeprobeerd, dan maakt de instelling niet zoveel uit, zolang deze maar voldoet aan de vereisten die nodig zijn om het proces te herhalen. Als je een zelfportret maakt als een kunstwerk, moet je zorgvuldig de instellingen, pose en rekwisieten selecteren.
Composite kiezen
Zodra je weet waarom je een zelfportret wil gaan maken, of misschien een reeks daarvan, moet je goed nadenken over de compositie. Omdat je zelf aan het fotograferen bent, kun je zoveel tijd nemen als je nodig hebt om de opname te plannen.
Gebruik het uitsnijden van het beeld om de essentie ervan uit te lichten. Als je je op je gezicht wilt concentreren, gebruik dan een strakke opname die niet veel ruimte overlaat aan de boven- en onderkant of zijkanten. Als je van plan bent om de beweging van je lichaam in een omgeving te laten zien, loop dan ver naar achteren en schiet een breed beeld.
Weeg de voor- en nadelen van de ene instelling of achtergrond af tegen de andere. Die hangen af van het beoogde doel: als je een eenvoudige head-shoot doet voor professionele doeleinden, gebruik je waarschijnlijk een effen, neutrale achtergrond. Denk na over wat de achtergrond toevoegt aan het verhaal dat je vertelt. Overweeg de manier waarop verschillende tinten en kleuren in foto's verschillende mentale associaties geven. Rood staat bijvoorbeeld voor passie en intensiteit en blauw voor rust en sereniteit. Welke stemming wil je oproepen? Zoek de juiste rekwisieten en outfits bij elkaar en verken een paar geschikte locaties.
Belichting afstemmen
Verschillende soorten licht roepen verschillende betekenissen op. Stem de verlichting af op de emoties die je wilt overbrengen. Harde, felle lichten kunnen schaduwen toevoegen die voor drama en intensiteit zorgen. Schaduwen kunnen worden gebruikt om delen van je portret te markeren of te verbergen, zodat je meer visueel belang kunt geven aan die gebieden, en je onbelangrijke of afleidende delen kan afzwakken.
Zacht en diffuus licht zal het gehele portret egaal verlichten, zodat alle kleine details benadrukt kunnen worden. Vaak geeft dit aan portretten een gelijkmatige indruk.
Maak extra foto's
Maak een paar foto's meer dan je nodig hebt, want er is niets erger dan de tijd nemen om een perfect zelfportret te maken en dan ontdekken dat het resultaat belabberd is. Dingen zoals haren in je gezicht en onverwachte knipperingen van ogen komen vrij vaak voor. Zelfs als je denkt dat je hebt wat je nodig hebt, neem er dan een paar voor het geval dat.
Wees geduldig
Zelfportretten zijn van nature lastig en vergen vaak meerdere pogingen om de foto te maken die je voor ogen had. Je doet nu namelijk alles zelf, ook het model staan. Vaak voelen we ons als fotografen meer op ons gemak achter de lens dan ervoor. Besteed aandacht aan wat je wel en niet leuk vindt aan elke opname; leer de elementen waar je van houdt te behouden en verwijder de elementen die je doel niet dienen.
Respecteer het proces en heb geduld, het is en blijft een onderzoek naar hoe je de beste formule van het proces kunt stroomlijnen en aanpassen. In principe ontdek je wat je moet doen door te leren wat je niet moet doen.
Doe eens wat anders
Een zelfportret kan elk deel van je lichaam bevatten maar dat hoef je niet allemaal te laten zien. Het hoeft niet eens je gezicht te laten zien. We hebben misschien een algemeen idee van wat geschikt is voor portretten, maar de details maken net zo goed deel uit van onszelf als onze gezichten.
Als we ons concentreren op onze kleding, of onze littekens en op bepaalde delen van ons lichaam, kunnen we benadrukken wat we belangrijk vinden en wat ons uniek maakt, als kunstenaars en als mensen.
De juiste scherptediepte kiezen
Denk na over de verschillende instellingen voor scherptediepte in een portret. Als de omgeving een belangrijk onderdeel van je portret is en bijdraagt aan je verhaal, zorg er dan voor dat deze scherp is. Als je een klein diafragma gebruikt (aangegeven met een hoog getal zoals f/16), wordt de achtergrond scherp en is het gelijk een belangrijk onderdeel van het verhaal van de foto.
Als de focus meer ligt op je expressie en de omgeving minder belangrijk is, overweeg dan om de scherptediepte te verminderen, zodat alles wat belangrijk is eruit springt en het voor de hand liggende focuspunt van je portret is. Bij gebruik van een groot diafragma (aangegeven met een klein getal zoals f/2.8), creëer je een onscherpe achtergrond.
Haar, make-up en kleding gebruiken
Aangezien een zelfportret het verhaal vertelt van wie je bent, moet je goed nadenken over de manier waarop je jezelf kleedt. Dit is een kans om jezelf op je best te promoten, hoe je over wilt komen of hoe je bent gegroeid en veranderd. Door je haar en make-up aandacht te geven, kunnen delen benadrukt worden waarop je je wilt concentreren en delen van jezelf verborgen blijven die je liever niet laat zien. Op dezelfde manier kan kleding die te opvallend is of make-up die niet bij de sfeer van je portret past, gemakkelijk afbreuk doen aan het eindproduct.
Acteer
Zoek een manier om je gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal te gebruiken om over te brengen hoe je je voelt. Het gebruik van herinneringen uit het verleden die je associeert met de emotie die je bij je publiek probeert in te prenten, is een goede manier om tot de juiste expressie te komen. Oefen alvast in de spiegel voordat je begint met de gehele opstelling, zodat je precies weet hoe je eruit zult zien als je op de ontspanknop drukt.
Gebruik reflectie
Het gebruik van reflecterende oppervlakken zoals plassen, watermassa's en spiegels kan van visueel belang zijn en een extra laag diepte aan het portret toevoegen. Maar ze kunnen ook juist problemen geven. Experimenteer met verschillende manieren om te fotograferen, zodat jij in beeld bent, maar je camera niet. Vaak moet je onconventionele hoeken gebruiken om het voor elkaar te krijgen.
Gebruik beweging
Zelfportretten zijn niet altijd stoïcijnse beelden waarbij het onderwerp naar de camera kijkt met een strenge, of juist vrolijke of serene blik op hun gezicht. Zelfportretten kunnen dynamisch zijn. Denk aan de originele zelfportretserie gemaakt door een sportfotograaf die ook marathons liep. Met zijn iPhone nam hij een foto van zijn voeten terwijl hij over de finish liep van zijn race. De serie combineerde de twee dingen waar hij van hield, hardlopen en foto's, terwijl hij beweging gebruikte om zijn eigen verhaal te vertellen.
Maak gebruik van anderen
Een ander belangrijk onderdeel van de menselijke ervaring zijn de relaties die we met andere mensen aangaan. Denk erover na om die mensen die een integraal onderdeel zijn geweest van het vormgeven van je leven in je zelfportretten op te nemen. Kinderen, ouders, goede vrienden en zelfs huisdieren kunnen een veelzeggende toevoeging zijn aan een zelfportret.
© In samenwerking met / dank aan David Peterson - Fotografie.nl
