De tentoonstelling Amsterdam voor het voorbij is brengt een selectie van beelden bijeen van eind jaren vijftig tot medio jaren tachtig. Een unieke tentoonstelling van een eigenzinnige fotograaf in een al even bijzondere periode van de Amsterdamse geschiedenis.
De Amsterdamse fotograaf Dolf Toussaint (1924-2017) zwierf vanaf de jaren zestig met zijn camera door de straten van Amsterdam en bracht de inwoners op sprekende wijze in beeld. Hij wist als geen ander mensen in hun sociale omgeving vast te leggen. Zonder te romantiseren en met humor fotografeerde hij kinderen op straat, kroeggangers en arbeiders. Hij laat dat prachtig zien in zijn beroemd geworden fotoboek De Jordaan (1965).
Vroeg in de jaren vijftig schreef Toussaint, toen nog journalist, artikelen over de opbloei van industrie en bedrijfsleven. Toen de begeleidende fotograaf een keer niet kwam opdagen nam Toussaint zelf de camera ter hand. Hij voelde zich direct thuis in de fotografie en ging naast zijn werk voor industrie en reclame voor zichzelf aan de slag.
Ik heb een sterke behoefte om vast te houden en vast te leggen
Zijn eerste grote documentaire fotoboek is De Jordaan (1965). De treffende manier waarop hij de Jordanezen in beeld brengt maakt hem plotsklaps een beroemd fotograaf. Landelijke bekendheid verwerft hij in de daaropvolgende jaren met zijn nieuwe kijk op de parlementaire fotografie, levendige beelden waarmee hij de mens achter de politicus zichtbaar maakt.
Toussaint liet zich inspireren door grote fotografen als Henri Cartier-Bresson en Robert Doisneau. De mens in zijn sociale context staat steevast centraal in het werk van de maatschappelijk betrokken Toussaint. Ook stadsvernieuwingen gingen hem aan het hart, een belangrijke drijfveer die hij mooi verwoordde in een stuk in het Vrije Volk in 1965: “Ik heb een sterke behoefte om vast te houden en vast te leggen, [ ... ] trachtten een voet tussen de deur van de tijd te krijgen. Het is een verzet tegen de vergankelijkheid.”
Het resultaat van deze behoefte is een enorme verzameling foto’s en negatieven, die sinds 2017 door het Stadsarchief Amsterdam worden bewaard. De waardevolle collectie van de jaren vijftig tot circa 2000 biedt een veelzijdig beeld van Amsterdam in de tweede helft van de twintigste eeuw.
Amsterdam voor het voorbij is toont het Amsterdamse werk van Toussaint. In de tentoonstelling is onder andere zijn vroege fotografie uit de jaren zestig, de beroemde Jordaanfoto’s, straatfotografie uit de jaren zeventig en reportages van de sociale onrust in de stad in de jaren zeventig en tachtig te zien.
Amsterdam voor het voorbij is
Foto’s van Dolf Toussaint
Tentoonstelling 13 juli – 4 november 2018
Stadsarchief Amsterdam
