Als fotograaf leer je om chaos te voorkomen. "Houd het simpel" is een van de vele regels die we moeten aanhouden. Daarom kan het misschien moeilijk lijken om zwermen vogels te fotograferen. Wat is er chaotischer dan een stel krijsende ganzen of een zwerm duiven? Toch is het mogelijk om een gevoel van orde te laten te zien in die gekke koppels, je hebt alleen wel een goede invalshoek nodig. Lees hier enkele tips.
Als je ooit tijd hebt besteed aan het fotograferen van vogels, weet je dat zelfs één vogel al een uitdaging kan zijn. Je moet een lange lens en veel geduld hebben om geweldige vogelfoto's te maken, en dat geldt ook voor zwermen vogels. Maar terwijl je een enkele vogel kunt stalken en gewoon kunt wachten tot hij iets interessants doet, moet je als je zwermen vogels gaat fotograferen vooraf al een idee hebben van wat je wilt vastleggen.
Het leuke van zwermen vogels is dat ze een soort patroon creëren. Het is zeker een chaotisch patroon, maar het is toch een patroon. De manier waarop vogels in koppels bewegen is oneindig interessant en fotogeniek, dus uitzoomen om een groot aantal vogels vast te leggen is een goede benadering.
Een vlucht vogels kan ook dienst doen als achtergrond voor een foto van een of twee exemplaren die zich met iets anders bezighouden. Het belangrijkste is om er vooraf over na te denken. Bedenk de opname vanuit een veraf perspectief en vraag jezelf af wat de meest aantrekkelijke manier is om jouw idee te fotograferen.
Ken de soorten
Het allerbelangrijkste is ervoor te zorgen dat je de soort die je gaat fotograferen goed begrijpt. Wat voor gedrag zou je bijvoorbeeld tijdens het broedseizoen kunnen verwachten? Waar komen ze naartoe? Op welke tijden van de dag komen en gaan ze? Wat jagen of eten ze?
De 300 mm-lens die je gebruikt voor het fotograferen van individuele vogels is dus nog steeds erg handig voor een groep vogels
Als je de antwoorden op deze vragen weet, weet je op welk soort gedrag je moet letten als je op locatie bent. Je kunt het natuurlijk altijd bestuderen tijdens het fotograferen, maar dan duurt het langer om te komen waar je moet zijn om echt een aantal fantastische foto's van vogelkoppels te maken.
Wat heb je nodig
Net zoals voor het fotograferen van individuele vogels heb je voor een zwerm vogels een telelens nodig, omdat je nooit echt zo dichtbij kunt komen zonder het gehele collectief weg te jagen. De 300 mm-lens die je gebruikt voor het fotograferen van individuele vogels is dus nog steeds erg handig voor een groep vogels. Maar een lens met een bredere hoek is ook aan te bevelen.
De grootte van een grote kudde kun je niet vastleggen zonder behoorlijk breed te worden. Het is dus een goed idee om twee lenzen bij de hand te hebben voor het fotograferen van vogels, om zowel een beetje te kunnen inzoomen maar ook een beetje te kunnen uitzoomen wanneer de situatie daarom vraagt.
Een zwerm vogels als achtergrond
Laten we beginnen met dat eerste idee, want dat voelt het meest comfortabel aan wanneer je voor het eerst begint met het fotograferen van zwermen vogels. Hang hiervoor een beetje achterover en probeer met je telelens een of twee individuele vogels te vinden die iets interessants aan het doen zijn. Maar vul het kader niet helemaal met die exemplaren. Zoom in plaats daarvan een beetje uit zodat je genoeg andere vogels op de achtergrond hebt. Een groter diafragma zorgt voor een ondiepe scherptediepte. Dit is belangrijk, anders staat het exemplaar vooraan gewoon samen met alle andere vogels op de achtergrond en weet de kijker niet welke vogel het onderwerp van de foto is.
Onthoud dat om een effectief silhouet vast te leggen, je de lucht moet belichten en niet het gesilhouetteerde object
Denk ook aan de 'regel van derden' en de 'regel van ruimte'. Idealiter wordt het onderwerp op een van de twee verticale regels van derde lijnen geplaatst, met meer ruimte voor de vogel dan erachter. Nadat deze instellingen zijn ingetoetst en de scherptediepte er ongeveer goed uitziet, kun je een reeks foto's voor onbepaalde tijd afvuren zonder veel te hoeven veranderen. Dit is echt een goede manier om een deel van de chaos uit de opname te verwijderen, met behoud van het gevoel dat het onderwerp van de foto geen eenzame vogel is, maar onderdeel van een groep.
Silhouetten
Een andere geweldige manier om zwermen vogels op een minder chaotische manier te fotograferen, is door ze als silhouetten vast te leggen. Probeer eropuit te gaan bij zonsopgang of -ondergang en fotografeer de vogels tegen een oranje lucht als ze de lucht in gaan. Nogmaals, leer vooraf iets over het gedrag van de soort die je fotografeert. Bepaalde soorten bewegen echt alleen op bepaalde tijden van de dag, dus als de te fotograferen vogels hiervoor de ochtend uitkiezen in plaats van avond moet je dat in je plannen aanpassen.
Onthoud dat om een effectief silhouet vast te leggen, je de lucht moet belichten en niet het gesilhouetteerde object. En je moet snel zijn. Gebruik je lichtmeter om een meting van de lucht te krijgen voordat de vogels beginnen te vliegen, en gebruik die instelling om de kudde te fotograferen. Zoek naar een patroon in de manier waarop ze bewegen. Vogels bewegen samen terwijl ze in zwermen vliegen, wat voor opmerkelijke gebogen patronen of v-vormen in de lucht kan zorgen. Om het wat spannender te maken zoek je naar een of twee exemplaren die niet meedoen met wat de rest van de kudde doet. Deze kunnen dienen als een brandpunt voor de opname, wat het uiteindelijk interessanter zal maken.
Contrast
Vogels in zwermen zien er interessanter uit als er een goed contrast is tussen de vogels en de achtergrond. Daarom ziet een zwerm witte ganzen er verbazingwekkend uit tegen een bewolkte hemel, terwijl een zwerm Canadese ganzen op dezelfde achtergrond vervaagt. Probeer met de zon rechts of links of zelfs achter je te positioneren en bekijk hoe de achtergrond overkomt in vergelijking met de kleuren van de vlucht.
Als de zon de vogels verlicht maar de achtergrond blijft donker, resulteert dit in een oogverblindend beeld wat wel gedeeltelijk de zwerm van chaos behoudt, maar veel gemakkelijker is om naar te kijken.
Beweging
Een andere goede manier om een paar individuen van de kudde te scheiden met behoud van die vluchtdynamiek is door bewegingsonscherpte of panning te gebruiken. Panning is een techniek die een gestreepte achtergrond en een scherp onderwerp creëert. Het kan moeilijk zijn om bepaalde dieren te pannen, vooral zoogdieren, omdat hun benen bewegen, wat betekent dat je zowel in de ledematen als op de achtergrond een waas krijgt. Maar vogels zijn anders omdat vogels vaak glijden. Als je tijdens het glijden een vogel kunt fotograferen terwijl de vleugels niet echt bewegen, kun je met een beetje oefening een aantal prachtige achtergronden krijgen.
Een succesvol bewegend beeld wordt opgenomen met een langere sluitertijd ergens in de buurt van 1/15 tot 1/30. Begin met het meebewegen met het onderwerp voordat je de ontspanknop loslaat en blijf meebewegen totdat je de sluiter hoort sluiten. Probeer het onderwerp gedurende dezelfde belichtingstijd in hetzelfde deel van het beeld te houden. Beweeg zo soepel als je kunt. Beweeg je voeten niet, maar enkel je romp.
Vergeet niet dat pannen oefening vereist, en zelfs mensen die er heel goed in zijn, krijgen niet elke keer een uitstekende opname. Dus als je nieuw bent met pannen, wil je dit zeker niet alleen doen tijdens de hele fotoshoot of krijg je misschien te weinig bruikbare foto's. Mix deze techniek met enkele van de andere eerder genoemde technieken, zodat je bij thuiskomst uit een mooie reeks foto's kunt kiezen. En wees niet teleurgesteld als je niet veel geweldige bewogen afbeeldingen gemaakt hebt of als je de eerste paar keren dat je het probeert helemaal geen mooi resultaat hebt. Dit is absoluut een techniek die je steeds opnieuw moet oefenen voordat je eindelijk bevredigende resultaten begint te krijgen.
Gelaagdheid
Een andere techniek die je kunt gebruiken om de chaos van die zwerm vogels te verminderen, is gelaagdheid. Hiervoor vind je zowel patronen in het landschap als in de kudde. Je hebt bijvoorbeeld wat riet op de voorgrond, wat water in het midden, wat witte vogels in de lucht en wat donkerblauwe of grijze wolken.
Al deze elementen samen vormen een patroon van verschillende tonen in gestapelde lagen, die een gevoel van visuele orde kunnen brengen in een anders chaotische opname.
Tenslotte
Dit waren enkele technieken die je kunt overwegen voordat je besluit hoe je die zwerm vogels gaat fotograferen. In plaats van gewoon je camera te pakken en te gaan fotograferen, moet je echt nadenken over hoe je de chaos in je voordeel kunt gebruiken. Omdat er nooit een moment zal zijn dat je naar die zwerm kijkt zonder een element van chaos, is de vraag altijd hoe je deze onder controle houdt en in je voordeel gebruikt. Dit vereist wel wat oefening, dus plan niet slechts één middag met die zwerm ganzen, maar kom keer op keer terug totdat je eindelijk foto's begint te krijgen waarvan je denkt dat ze goed zijn. Na het oefenen met die witte ganzen kun je doorgaan naar een zwerm spreeuwen of flamingo's. Elke vogelsoort zal verschillende uitdagingen bieden dus er zit echt geen einde aan de hoeveelheid lesmateriaal en het aantal interessante en unieke foto's dat je kunt maken.
© In samenwerking met / dank aan David Peterson - Fotografie.nl
