foto: © Tom van der Leij
Fotograaf Tom van der Leij reist de hele wereld over. Er komt van alles voor zijn lens. Zo was hij eind 2011 in het midden van India, op zoek naar de Bengaalse tijger.
Het waren slechts seconden. Maar in die tijd kon ik net een aardige plaat schieten van de grootste katachtige ter wereld, de tijger. Weliswaar staan er een hoop fotografen op die vanaf de andere kant eenzelfde soort foto maken, maar goed, ik heb hem in the pocket.
Natuurlijk had ik op meer gehoopt. Een gapende close up van een imposant mannetje of een paar spelende welpjes. Dat zou perfect zijn. Je kunt nog zulke goeie gidsen hebben, uiteindelijk komt het neer op geluk hebben.
Ondanks de aanwezigheid van andere jeeps met toeristen is de ontmoeting met de koning van de jungle heel speciaal
Voorafgaand aan deze ontmoeting met de koning van de jungle zijn we dagen achtereen elke ochtend vroeg uit de veren gegaan, op gamedrive in drie verschillende nationale parken in de staat Madhya Pradesh.
Om niet al te veel op te vallen dragen we kleren die goed passen bij de omgeving en maken we zo min mogelijk geluid. Tot op het laatste moment was het uiterst onzeker dat we überhaupt deze reis zouden maken.
Na de uitnodiging in mei keek ik enorm uit naar de persreis. Maar toen begon de ellende die bureaucratie heet. Aangezien het om een journalistenvisum ging, lag het allemaal iets gecompliceerder. Na het invullen en ondertekenen van talloze formulieren en werkgeversverklaringen (als freelancer is dat niet even makkelijk, omdat afnemers vaak op no cure no pay basis werken) hoorde ik in eerste instantie niets meer.
De ironie wil dat de tijgerpopulatie gestabiliseerd is en zelfs toeneemt in delen van de parken waar toerisme voorkomt
In augustus trok ik eens aan de bel. Hoe het met het visum zat wist eigenlijk niemand. Nog meer formulieren volgden, speciale vierkante pasfoto’s moesten bijgeleverd zijn. Maar geen duidelijkheid of de reis doorging, laat staan of het visum verstrekt werd. Dus wachten met een ticket boeken wat de prijs doorgaans geen goed doet.
Uiteindelijk heeft een bevriende journalist het visum voor me moeten aanvragen, ikzelf zat in Latijns Amerika en mag van geluk spreken dat ik een tweede paspoort heb aangeschaft juist om dit soort situaties op te kunnen vangen. De visumkosten € 114. Eind oktober, slechts twee weken voor vertrek was het eindelijk binnen en kon ik mijn vlucht boeken.
Voor de ingang van Kanha NP staat een file aan toeristen als het park haar poorten opent
Het bleek slechts een voorbode van hoe chaotisch India is. Het is een grote ongeorganiseerde rommel, die wonder boven wonder op zijn eigen Indiase manier functioneert.
Neem het verkeer als voorbeeld. Iedere bestuurder claxonneert zo hard en vaak als hij kan. Inhalen gebeurt, mocht er een gaatje ontstaan, zowel rechts als links. Het is doodnormaal om zonder verlichting te spookrijden. Afval wordt lukraak op straat gegooid.
Je moet goed kunnen anticiperen door de enorme gaten in het wegdek waartussen koeien rustig liggen te herkauwen. Honden en apen schieten tussen het verkeer door. Bonte kraaien, enorme bruine ratten en gigagrote kakkerlakken maken op straatniveau de dienst uit.
Het dier wordt met uitsterven bedreigd door verdwijning van zijn habitat, door landbouw, houtkap en klimaatsverandering
En tijdens het rijden wel voordringen en niemand een centimeter voorrang verlenen die van achteren nadert. Het merkwaardige is dat ondanks de meest vuile afsnijtaferelen de bestuurders stoïcijns blijven en zich vooral niet opwinden. Er lijkt structuur in de chaos te zitten. Eentje die iedereen accepteert.
Welnu, bij de drie nationale parken die wij op de reis aandoen gaat het gelukkig anders. Onder andere door invloed van buitenlandse toeristen en touroperators die een bepaald niveau eisen. Maar daar komt een ander aspect om de hoek kijken.
Zo is de bevolking de afgelopen tien jaar met 200 miljoen inwoners toegenomen. Het is mede om die reden dat het met de tijgerpopulatie slecht gaat. Het dier wordt met uitsterven bedreigd door verdwijning van zijn habitat. Door landbouw, houtkap en klimaatsverandering is daar slechts zeven procent van over. Daarnaast zet stroperij (een tijgervacht levert tussen de 2500- 25.000 dollar op en hun lichaamsdelen worden nog altijd verwerkt in traditionele medicijnen) de populatie verder onder druk.
Waar er rond 1900 nog 100.000 Bengaalse tijgers op aarde rondliepen, ligt dat aantal thans rond de 3000. De helft daarvan leeft in India. Die drastische terugloop zette een aantal Britse touroperators aan tot de oprichting van het natuurbeschermingsinitiatief TOFT (Travel Operation for Tigers).
Om niet al te veel op te vallen dragen we kleren die goed passen bij de omgeving en maken we zo min mogelijk geluid
Inmiddels doen wereldwijd 160 leden uit de reisindustrie mee. De doelstelling van TOFT is erop gericht duurzaam toerisme te bevorderen in het Indiase subcontinent. Zo organiseert het trainingsprogramma’s voor gidsen, geeft het voorlichting aan de lokale bevolking over hoe de tijger voor werkgelegenheid kan zorgen. Daarnaast werkt de organisatie nauw samen met wetenschappers en naturalisten en stimuleert ze eco-vriendelijke projecten.
Daarom is een junglesafari in de staat Madhya Pradesh, het hart van India waar TOFT in de drie nationale parken actief is, een belevenis op zich. In kleine open jeeps rij je door de parken op zoek naar de Bengaalse tijger.
Een tijger te zien krijgen is zeker geen garantie. Gelukkig maar dat er toch nog een stuk toeval en geluk bij komt kijken, het verhoogt de spanning alleen maar. Juist het actief sporen zoeken is de fun.
Als die tijger de bosjes uit komt dan moet je toch klaarzitten en je belichting op orde hebben
Verse pootafdrukken verraden het geslacht en de richting waarin het dier loopt. Krabsporen op een boomstam wijzen erop dat het dominante mannetje niet ver kan zijn. Alarmroepen van opgeschrikte prooidieren verraden de aanwezigheid van de tijger.
Toch bekruipt me af en toe een soort Beekse Bergen gevoel. Vooral bij het zien van de tientallen, zo niet honderden jeeps voor de ingang van de gate. Als deze open gaat stuiven die weg over de talloze zandweggetjes dwars door het park. Mahouds op hun olifanten struinen de bossen af en geven per walky talky door wanneer ze een tijger gesignaleerd hebben.
Dan kun jij, als toerist op de rug van een olifant de tijger van heel dichtbij naderen. We gaan op tijgersafari en daar lijkt alles voor te moeten wijken.
De ironie wil dat de tijgerpopulatie gestabiliseerd is en zelfs toeneemt in delen van de parken waar toerisme voorkomt. De gidsen, chauffeurs en toeristen zijn de ogen van het park en gaan daarmee stroperij tegen. Ook beginnen de omwonenden langzaam in te zien dat tijgertoerisme voor werkgelegenheid zorgt.
Veel mensen, inclusief ik, gaat het alleen om het tijgerspotten. Maar als je eenmaal rondrijdt vallen andere dieren en elementen je op. De nationale parken Pench en vooral Bandhavgarh en Kanha herbergen nog een hoop ander wild. Van axisherten en langurs tot lippenberen en luipaarden. En de landschappen verschillen per parkdeel wat de landschapsfoto’s ten goede komt. Het was het Kanha nationaal park dat auteur Rudyard Kipling inspireerde tot het schrijven van The Jungle Book.
In de open jeep zit mijn camera binnen mum van tijd onder een dikke laag stof. Ik hou hem zekerheidshalve toch maar op schoot. Als die tijger de bosjes uitkomt dan moet je toch klaarzitten en je belichting op orde hebben. Ik heb gemakshalve ook maar mijn groothoek paraat mocht het dier heel dichtbij zijn.
Na zes dagen gamedriven is het resultaat vijftien seconden tijgerspotten. Was het het waard? Ja zeker. Moet je het doen? Tsja, de tijger is mijns inziens het meest gebaat bij een totale toeristenstop. Maar dan neemt de stroperij toe en worden wellicht de plannen van mijnbouwbedrijven ontvouwd om de hele boel te ontginnen.
Als het duurzaam kan en vooral in samenwerking met alle partijen dan is het een echte aanrader en gloort er zelfs een sprankje hoop voor de toekomst van de tijger. Voor je persoonlijke ervaring is het vooral de spanning die het met zich meebrengt in combinatie met landschappen en de andere dieren die je ziet, dat maakt het tot een echte safari.
TOFT for Tigers zet zich in voor duurzaam toerisme naar India. Dit om bij te dragen aan de bescherming van het leefgebied van de laatste tijgers in India. In Nederland zijn o.a. de volgende reisorganisaties aangesloten bij TOFT: VNC Asia Travel, Sawadee Puur Reizen, Sundowner Wildlife Holidays en All for Nature Travel. Let bij het boeken van uw reis naar India dus op het TOFT-logo.
Informatie
- Beste reistijd: februari-juni.
- Meenemen: kleding die niet opvalt in de natuur, pet, fleece jack, verrekijker en telelens.
- Slapen Pench: Pench Jungle Camp. Overnacht in een luxe safaritent aan de rand van het natuurpark; freedom@penchjunglecamp.com, eco-vriendelijk.
- Slapen Kanha: Kanha Jungle Lodge. Overnacht bij de kleinzoon van de oprichter van het tijger protectie project, in luxe chalets grenzend aan het park, www.kanhajunglelodge.com, eco-vriendelijk.
- Lezen: Birds of the Indian Subcontinent by Richard Grimett, Carol Inskipp and Tim Inskipp, published by Oxford University Press, ISBN: 978-0198077220 .
- Visum: Vraag ruim van te voren je visum aan.
- Handige websites: www.kanhanationalpark.com, www.projecttiger.nic.in, www.bandhavgarhnationalpark.com, www.nationalparkindia.com, www.indiatourismamsterdam.com.
Meer weten over deze auteur/fotograaf?: bekijk dan de pagina van Tom van der Leij.
