Button om omhoog te scrollen naar bovenkant pagina
fotografie.nl logo

Landschappen fotograferen in de schemering

Tips voor het fotograferen van landschappen in de schemering

Het magische uur is de tijd net na zonsopgang en net voor zonsondergang, wanneer het licht die prachtige, betoverende kwaliteit heeft die een saai, vlak tafereel kan veranderen in een verbluffende foto. Foto's die in de schemering worden genomen zijn anders. Ze hebben bijna een element van buitenaardsheid dat alleen verschijnt tijdens dat korte moment tussen dag en nacht. Schemering kan een mooie setting zijn voor elke foto, maar vooral voor landschappen. Wanneer je het fotograferen in de schemering beheerst kan jouw fotocollectie echt spectaculair zijn.

Fotograferen in de schemering kan wel lastig zijn. Als je het goed doet, krijg je geweldige foto's, maar als je het verkeerd doet moet je weer een hele dag wachten om het opnieuw te kunnen proberen. De schemering is meedogenloos en kort. Je moet dus weten wat je doet en snel werken.

Landschapsfotografie in de schemering is niet iets wat je in een opwelling kunt doen. Je kunt niet naar buiten gaan en ronddwalen in de hoop een mooi shot tegen te komen, omdat je gewoon niet zoveel tijd hebt.

Probeer je in plaats daarvan bij elke opname die je overdag schiet voor te stellen hoe deze eruit zal zien in een schemering situatie. Hoe zal die brug eruitzien in het zachte, vervagende licht? Wat dacht je van die kleine baai aan de kust of dat bergmeer? Waar zou je moeten staan om dat mooie, bleke licht optimaal te benutten? En vergeet niet om ook goede compositieregels te gebruiken: denk na over wat je op de voorgrond zou kunnen zetten om het gevoel van diepte van je foto te vergroten.

Ter bescherming van je apparatuur is het voor fotografie op locatie uiteraard een aanrader om een reisverzekering af te sluiten.

De eerste stap bij schemerfotografie is dat je beseft dat de schemering drie fasen heeft. Elke fase biedt een andere lichtkwaliteit en een andere fotografische mogelijkheid.

De term schemering wordt meestal gebruikt om die tijd net na zonsondergang te beschrijven. Technisch gezien kan het ook worden gebruikt om de tijd net voor zonsopgang te beschrijven. In feite zijn de drie fasen van de schemering van toepassing op zowel de ochtend als de avond. In de ochtend gebeuren ze natuurlijk in omgekeerde volgorde.

Burgerlijke schemering

De burgerlijke schemering vindt plaats op het moment dat de zon onder de horizon verdwijnt en duurt ongeveer dertig minuten, afhankelijk van het seizoen en de precieze locatie.

Het is misschien wel de beste tijd om goede landschapsfoto's in de gewone schemering te maken: op die momenten heb je toegang tot een reeks prachtige kleuren, van blauw tot roze, tot paars, rood en oranje.

Maar je kunt nog steeds elementen in de omgeving vastleggen, wat steeds moeilijker wordt naarmate het licht vervaagt. Dit is ook het moment waarop je voor het eerst de helderste sterren gaat zien.

Kies voor deze burgerlijke schemering als je een mooi warm licht wilt (dat naarmate dat half uur vordert naar een koeler roze vervaagt) en/of als je details in je omgeving wilt vastleggen.

Nautische schemering

Net na de burgerlijke schemering vervagen de meeste warme kleuren in de lucht en worden ze vervangen door koele paarse tinten en uiteindelijk door diepere blauwtinten. Sommige oranje en roze tinten zullen nog net boven de plek blijven waar de zon is verdwenen, maar de dominante tinten zullen in het koele bereik liggen. Veel van de details in je landschap zullen verloren gaan in de schaduw, en in plaats daarvan ga je veel silhouetten vastleggen.

Tijdens nautische schemering is het erg belangrijk om alleen te focussen op die gebieden waar omgevingslicht blijft, omdat de rest van de foto details zal missen. Net als de eerste schemering, duurt de nautische schemering ongeveer om en nabij de dertig minuten.

Astronomische schemering

Astronomische schemering is het licht dat overblijft nadat de eerste twee schemerfasen zijn afgelopen. Voor landschappen is het waarschijnlijk de minst bruikbare van de drie fasen, hoewel je met de juiste apparatuur en een lange sluitertijd in bijna elk licht een goede opname kunt maken. De enige kleur die overblijft bij astronomische schemering is diepblauw, en in de komende dertig minuten zal dat blauw vervagen tot zwart.

Omdat er tijdens de astronomische schemering niet veel omgevingslicht meer is, is het een goed moment om kunstlicht te zoeken, of om het maanlicht te gebruiken als dat er is. Stadsgezichten zien er geweldig uit wanneer ze op dit uur worden gemaakt, maar het is misschien niet het juiste moment voor een opname van een afgelegen bergbeekje.

Aan de slag

Veel moderne camera's hebben uitstekende mogelijkheden bij weinig licht, maar om de kans te vergroten om een vlekkeloos schemerbeeld te maken, neem je een stevig statief en een kabel of afstandsbediening mee. Dit elimineert de noodzaak om de ISO te verhogen, wat natuurlijk kan leiden tot ruis in de beelden.

Aangezien je landschappen fotografeert moet je het diafragma vrij klein instellen (F9-F22), waardoor je een goede scherptediepte krijgt in je opname, maar laat het diafragma toch voldoende open om voldoende vervagend licht in de camera door te laten. En je zult vrijwel zeker een lange sluitertijd moeten gebruiken - hoe langzaam hangt af van de schemerfase waarin je werkt.

De lichtmeter van je camera werkt waarschijnlijk met een belichting tot dertig seconden, dus tijdens de schemering zou je nog steeds in staat moeten zijn om deze te gebruiken om erachter te komen hoe lang de blootstelling moet zijn. Naarmate je verder de nautische en astronomische fase ingaat, moet je mogelijk overschakelen naar de bulb-instelling - waarbij je kunt gokken en/of gebruik maakt van een externe lichtmeter.

Om de bulb-instelling te gebruiken, druk je één keer op de ontspanknop om de sluiter te openen, daarna time je de opname en dan druk je deze opnieuw in om de sluiter te sluiten (bij sommige camera's moet de knop ingedrukt blijven met de kabelontspanner voor de duur van de belichting). Zoals bij de meeste soorten fotografie bij weinig licht, zal experimenteren de beste resultaten opleveren

De schemering is een van die lichtsituaties waarbij je ervoor wilt zorgen dat je camera zoveel mogelijk informatie van de opname vastlegt, omdat je details en kleur verliest als je niet voorzichtig bent. Reken niet op de automatische witbalansinstelling van je camera tijdens de schemering, omdat je dan waarschijnlijk niet blij zult zijn met de resultaten. Kies in plaats daarvan de daglichtinstelling, hoewel zelfs dat misschien geen perfecte resultaten geeft.

En... fotografeer in RAW, als je camera je die optie heeft. De veranderende kleuren zullen het moeilijk maken om alle kleuren goed te krijgen, en als je je foto's in RAW schiet, kun je ze in de nabewerking aanpassen totdat ze er precies zo uitzien als jij wilt.

Conclusie

Zoals bij elke vorm van nachtfotografie, is veiligheid belangrijk. Neem ook een vriend of vriendin mee, of zorg er in ieder geval voor dat je iemand vertelt waar je heen gaat en wanneer je terugkomt, en met een annuleringsverzekering kun je je reis beschermen voor onverwachte situaties. Zorg in ieder geval voor een goed werkende zaklamp, want het pad terug zal na het einde van de schemering een stuk moeilijker te vinden zijn dan ervoor. En maak er je doel van om die ontspanknop zo vaak mogelijk in te drukken. Het licht zal wegglippen, laat die fotomomenten niet hetzelfde doen.

© In samenwerking met / dank aan David Peterson - Fotografie.nl
Bestel dit boek
Zeg het voort...
Nieuwsbrief
De nieuwste artikelen in je Mailbox?
checkbox
Bedankt! Je aanmelding is verstuurd en we voegen je gegevens toe aan onze lijst. Let op: zorg ervoor dat het door ons gebruikte e-mailadres (info@fotografie.nl) voor de nieuwsbrief straks niet naar je spambox gaat.
Oeps! Er is iets misgegaan bij het versturen, probeer het opnieuw of stuur een bericht naar info@fotografie.nl
Fotografie.nl wordt mede mogelijk gemaakt door: