In de wereld van vandaag mogen e-books de boventoon voeren, maar bijna iedereen koopt nog steeds fysieke boeken. Waarschijnlijk zijn dit waardevolle erfstukken, boeken die niet in e-book formaat bestaan, boeken die gewoon meer betekenis lijken te hebben omdat ze op papier zijn gedrukt, of fotoboeken.
Als fotograaf kan het voorkomen dat je belangrijke boeken moet vereeuwigen, hetzij voor je eigen administratie wanneer het gaat om fotoboeken, of omdat bepaalde boeken oud of duur zijn. Het kan uiteraard ook gebeuren dat je een opdracht krijgt om een mooie foto te maken van een (nieuw verschenen) boek.
Op websites waar je gebruikte goederen kunt kopen valt het in ieder geval op dat foto's van boeken vaak één ding gemeen hebben: ze zijn van lage tot ronduit slechte kwaliteit. Niet alleen verdient een goed boek een goede foto, maar een slecht gefotografeerd boek wordt voor een lager bedrag verkocht dan een goed gefotografeerd boek. Hieronder de belangrijkste aandachtspunten die fotografen tegenkomen bij het fotograferen van boeken, zodat daar rekening mee gehouden kan worden alvorens ermee aan de slag te gaan.
Reflectie
Reflectie is in feite een van de grootste boosdoeners bij slechte boekfotografie, vooral bij hardcovers die nog een losse omslag hebben. De omslag is meestal gedrukt op glanzend papier en als je het fotografeert, kun je gemakkelijk reflectie krijgen door het omgevingslicht, laat staan dat je hierbij de flitser hierbij gebruikt (hierover straks meer).
Mocht je een fotoboek willen verkopen aan mensen die op zoek zijn naar een mooi fotocadeau, dan moet de afbeelding van het boek nauwkeurig weergeven worden. Bij een tweedehands boek betekent dit dat de foto alle onvolkomenheden maar ook de perfectie moet laten zien, en reflectie zal de details verdoezelen op de omslag van het boek. Wanneer een koper naar een foto kijkt van een tweedehands boek dat veel reflectie heeft, kan hij niet onderscheiden of die omslag in perfecte staat is of dat er wat deuken en krassen op zitten.
Zelfs als je het boek niet fotografeert om te verkopen, maar als het een waardevol boek is en het moet worden vastgelegd in geval van verlies, moeten foto's exact de kwaliteit en staat van het item laten zien aan een verzekeraar. Dat betekent dat je het boek moet fotograferen vanuit een hoek die reflectie elimineert of een diffuus systeem zoals een lichtkubus moet gebruiken om het omgevingslicht te verzachten. Dit is ook van belang bij het fotograferen van het binnenwerk, wanneer de pagina's wat omkrullen bij het open leggen van het boek.
Vervorming
Een ander probleem dat je vaak ziet bij gefotografeerde boeken is vervorming. Een boek is een geometrisch gevormd object. Op enkele uitzonderingen na is de omslag van een boek rechthoekig of vierkant. Dat betekent dat schuine lijnen de kijker geen juiste indruk van het boek geven.
Nu weten we instinctief dat dat boek rechthoekig moet zijn, en toch is de vervorming nog steeds verontrustend. Dus als je boeken fotografeert, bedenk dan dat de lens van je camera evenwijdig aan de omslag moet zijn, anders krijg je een onaantrekkelijke foto, zelfs als je weet dat de meeste mensen begrijpen dat het boek echt niet die vorm heeft.
Hoe dichter je bij je onderwerp bent, hoe meer perspectivische vervorming je krijgt, vooral als je een boek vanuit een hoek fotografeert, wat misschien nodig is voor details op de rug en op de omslag. Dit is een extra reden om afstand te nemen van je onderwerp en een langere lens, bijvoorbeeld een portretlens, te gebruiken in plaats van heel dichtbij te komen en het kader te vullen. Bedenk dat je ook in de afbeelding kunt bijsnijden als je het RAW-formaat gebruikt en fotografeert met het maximale megapixelpotentieel van je camera.
Focus
Als je geen macrolens of een macro-instelling op je camera hebt, fotografeer dan in RAW, dat maximaliseert het potentieel van je beeldsensor. Onthoud dat als je fotografeert met een camera met een hoger aantal megapixels, je niet zo dicht bij het boek hoeft te komen om veel details vast te kunnen leggen.
Het kan ook lastig zijn om scherp te stellen als je uit de hand fotografeert. Vooral bij kleinere boeken geldt: hoe dichter je bij je onderwerp komt, hoe moeilijker het zal zijn om je camera stabiel genoeg te houden zodat de omslag in het scherpstelvlak blijft. Een statief is een dan een goed hulpmiddel voor het fotograferen van boeken, omdat het je niet alleen helpt om je camera te stabiliseren, maar het kan het ook gemakkelijk maken om de hoek te verfijnen, zodat je geen vervorming in je foto krijgt. Een ander voordeel van het statief is dat je foto's kunt maken bij relatief weinig licht, wat nodig kan zijn bij licht dat door een raam heen komt of bij gebruik van een kleine lichtbron.
Instellingen
Als je alleen de omslag zonder rug fotografeert hoef je geen erg klein diafragma te gebruiken, omdat de hele omslag van het boek op hetzelfde scherpstelvlak komt te liggen. Maar wanneer ook de rug van het boek gefotografeerd moet worden, moet de opening verkleind worden om ervoor te zorgen dat alles haarscherp is. Wanneer je het niet zeker weet, gebruik je de preview voor de scherptediepte. Als je camera geen preview voor scherptediepte heeft, maak dan een testopname en zoom vervolgens in op het scherm van je camera.
Zorg ervoor dat zowel de scherpte van de rug als de scherpte van de omslag kloppen. Je sluitertijd is minder belangrijk, vooral als je een statief gebruikt, maar probeer de ISO laag te houden - vergeet niet dat hogere ISO's ruis kunnen veroorzaken en andere kleine kwaliteitsproblemen veroorzaken die echt merkbaar worden wanneer je foto's maakt die bedoeld zijn om details over te brengen.
Als je een langere sluitertijd moet gebruiken om de lagere ISO te compenseren, doe dat dan. Zolang je onderwerp niet in beweging is, kun je het fotograferen met vrij lange sluitertijden, maar houd er rekening mee dat te lange sluitertijden ook ruis kunnen veroorzaken, dus probeer je sluitertijd op niet langer dan een paar seconden te houden.
Flitsen
Een flitser is daglicht gebalanceerd, dus het kan verleidelijk zijn om hem te gebruiken als een manier om nauwkeurige kleuren te garanderen. Maar directe flits produceert altijd schittering, dus tenzij je een externe flitser gebruikt die achter een stuk diffuus materiaal is geplaatst, zal een flitser de foto echt niet verbeteren. Gebruik in plaats daarvan een natuurlijke lichtbron, zoals bij een lichte schaduwplek of bij licht dat door een raam valt.
Voor nauwkeurige kleuren stel je een aangepaste witbalans in. Alle camera's doen dit een beetje anders, maar voor het grootste deel houdt het instellen van een aangepaste witbalans in dat je een foto maakt van iets dat echt wit is, en dat beeld vervolgens als referentiepunt gebruikt om je camera te vertellen waar echt wit is. Je hoeft dit maar één keer per fotosessie te doen en dan zijn die instellingen correct zolang het licht niet verandert.
Achtergrond
Wanneer je niet te dicht bij de randen van het boek wilt bijsnijden, zoals voor tweedehands boeken, is de achtergrond belangrijk. De achtergrond die je kiest, maakt echt een verschil. Een achtergrond met textuur of patroon leidt af van de details van het boek.
Kies dus voor een neutrale achtergrond. Een stuk papier kan hier heel goed dienst voor doen. Leg het boek plat neer en maak een foto recht vooruit, waarbij je ervoor zorgt dat de lens parallel aan de boekomslag blijft, zodat er geen vervorming of diagonale lijnen in het beeld zitten. Richt de camera nu zo dat de rug van het boek zichtbaar is. In een dergelijke opname mogen de boven- en onderranden van het boek enigszins diagonaal zijn, omdat dit het perspectief is van waaruit we boeken vaak zien.
In de nabewerking kun je het gereedschap Niveaus of mogelijk het gereedschap Hooglicht en Schaduw gebruiken om de achtergrond te laten vallen en de kleuren tot leven te brengen. Probeer dit te doen met een goed gekalibreerde monitor en houd het boek bij de hand, zodat je de kleuren zo dicht mogelijk kunt benaderen zoals ze met het menselijk oog waarneembaar zijn. Je kan in de verleiding komen om de kleuren er nog pittiger uit te laten zien dan ze in het echt zijn, maar denk eraan dat je doel hier nauwkeurigheid is en geen kunst.
© In samenwerking met / dank aan David Peterson - Fotografie.nl
